DCIBS Logo

สัมมนาวิชาการ คัมภีร์ใบลานสู่พระไตรปิฎกดิจิทัล
“เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และอยู่ตลอดไป”

วันอังคารที่ 18 เมษายน พ.ศ. 2566 เวลา 14.00-15.30 น.

      คัมภีร์ใบลาน เอกสารชั้นปฐมภูมิชิ้นสำคัญที่อุดมไปด้วยองค์ความรู้ต่าง ๆ ทั้งคำสอนในพระพุทธศาสนา วรรณกรรม ตำรายา ฯลฯ อันเป็นองค์ความรู้สำคัญจากอดีตที่เกิดจากการเล่าสืบต่อกันมาหวังเพื่อรักษาและสืบทอดให้ยืนยงถาวรมาถึงยุคปัจจุบัน ทุกเรื่องราวบนแผ่นลานผ่านการจารจารึกจึงมีคุณค่าต่อวงการวิชาการในการศึกษาองค์ความรู้จากอดีตเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งคัมภีร์ใบลานทางพระพุทธศาสนาที่มีจุดเริ่มต้นของการบันทึกคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตั้งแต่ราวพุทธศักราช 400 และการจารนี้ก็ได้กลายเป็นหนึ่งในธรรมเนียมทางพระพุทธศาสนา แพร่กระจายทั้งแนวทางและวิธีการจารไปยังดินแดนต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 
อย่างไรก็ตาม คัมภีร์ใบลานเหล่านั้นผ่านการเวลามายาวนาน ก็มิอาจพ้นความเสื่อมตามกฎไตรลักษณ์ไปได้ กอปรกับการให้ความสำคัญของบุคคลในยุคหลังต่อคัมภีร์ใบลานที่ลดลง จึงทำให้คัมภีร์ใบลานเหล่านี้ถูกปิดตายไว้ในหอไตรบ้าง หีบธรรมบ้าง จนสัตว์เล็ก แมลง และภัยธรรมชาติ เช่น ความชื้น แสงแดด ค่อย ๆ ทำลายจนหมดสภาพไป  แต่ด้วยความตั้งใจดีของคณะทำงานของโครงการพระไตรปิฎกฉบับธรรมชัย ศูนย์พุทธศาสตร์ศึกษา DCI ที่เห็นคุณค่าของคัมภีร์ใบลาน จึงได้ลงพื้นที่เพื่อสำรวจและอนุรักษ์คัมภีร์ใบลานในฐานะที่เป็นวัตถุธรรมในดินแดนต่าง ๆ อาทิ ประเทศไทย เมียนมา ลาว กัมพูชา ศรีลังกา และถ่ายภาพเป็นไฟล์ดิจิทัลมาเพื่อศึกษา เปรียบเทียบ และดำเนินการศึกษาเปรียบเทียบคำสอนตามกระบวนการวิจัยทางพุทธศาสตร์ ด้วยหวังจะฟื้นรอยจาร และย้อนรอยคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้ากลับไปยังยุคที่ใกล้ที่สุดของการเป็นพุทธวจนะดั้งเดิม
      คณะทำงานได้ตระหนักถึงความสำคัญนี้ จึงได้จัดทำกิจกรรมสัมมนาวิชาการหัวข้อ คัมภีร์ใบลานสู่พระไตรปิฎกดิจิทัล “เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และอยู่ตลอดไป” เพื่อนำเสนอข้อมูลด้านคัมภีร์ใบลานในประเทศไทยจากการสำรวจของคณะทำงานโครงการพระไตรปิฎกฉบับธรรมชัย ศูนย์พุทธศาสตร์ศึกษา DCI และเพื่อให้เห็นถึงประโยชน์ในการอนุรักษ์คำสอนผ่านการศึกษาเปรียบเทียบคัมภีร์ใบลานตามกระบวนการวิชาการ